De overheid kan met actief beleid best stimuleren dat ouderen langer actief blijven op de arbeidsmarkt, meent Errol Keyner.
De participatiemaatschappij. Ja, ik geloof daar wel in. We moeten allen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van onze maatschappij. Jong/oud, man/vrouw, autochtoon/allochtoon, dom/slim, sterk/zwak, lui/ijverig en alles wat daar tussen zit.
Toch geloofde ik niet in de maakbaarheidsgedachte, gelet de inefficiënte of zelfs contraproductieve werkgelegenheidsprojecten van de overheid en dito educatiebudgetten, subsidies en fiscale maatregelen.
Ik kom daar op terug. Niet dat bovenstaande maatregelen ineens maatschappelijk of zelfs economisch zinvol zijn, maar de overheid kan er terdege voor zorgen dat minder mensen aan de kant staan.
Grote groepen vijftigplussers kijken – mede dankzij opgebouwde senioriteitsrechten – kansloos toe hoe ze verder wegdrijven van de actieve maatschappij. De vergrijzing heeft vroeg toegeslagen.
Gelukkig is dat oplosbaar.
Maak ouderen rendabel
Een radicale verkleining van sociale vangnetten - zodat mensen hun lot in eigen hand (moeten) nemen - is belangrijk, maar slechts een begin.
Werkeloze vijftigplussers moeten vooral rendabel voor potentiële werkgevers worden. Dus hogere productiviteit of lagere kosten. Als een oudere werkzoekende zijn kennis niet op peil heeft gehouden of gewoon minder energie heeft dan een jonge hond, zal hij genoegen moeten nemen met een lager uurloon met minder vrije dagen en loonnevenkosten (zoals een pensioenbijdrage). Nu kosten ouderen juist veel meer dan jongeren, ook wanneer hun ervaring nauwelijks compensatie biedt.
Wat de overheid kan doen? Verdere verlagingen van ontslagvergoedingen en werkloosheidsuitkering liggen voor de hand, maar bovenal moet ze een einde maken aan verworven - destructieve - werknemersrechten.
Lonen en vakantiedagen mogen omlaag. Werkgevers zullen daar alleen op aandringen indien een werknemer onvoldoende waar voor zijn geld levert, anders lopen ze het gevaar dat de oudere topper naar de concurrent vlucht.
Stapsgewijs met pensioen
Maar de overheid kan ook een geleidelijke AOW introduceren, waarbij je op 67-jarige leeftijd vijftig procent ontvangt totdat je met 75 op honderd procent zit. De oudere gaat dan minder abrupt met pensioen en blijft veel langer werken (akkoord, mijnwerkers uitgezonderd). En meestal tegen een veel lager loon. De werkgeverslasten kunnen fors omlaag, waardoor arbeid goedkoper wordt, meer ondernemingsactiviteiten rendabel worden en banen erbij komen.
De participatiemaatschappij: sociaal en economisch.
Errol Keyner is adjunct-directeur bij de Vereniging van Effectenbezitters (VEB), maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl